Niepłodność to problem od 10 do 16% osób w wieku rozrodczym. Szacuje się, że w naszym kraju boryka się z nim około 1 mln par, przy czym większość niestety nie znajduje się pod opieką specjalistycznych ośrodków leczących niepłodność. W 50% przypadków problemy z płodnością dotyczą mężczyzn.
Z tekstu dowiesz się:
- co to jest niepłodność,
- jakie są przyczyny niepłodności u mężczyzn,
- na czym polegają badania płodności mężczyzn,
- jak przebiega leczenie niepłodności u mężczyzn.
Zgodnie z definicją WHO, niepłodność to niemożność zajścia w ciążę mimo regularnego współżycia seksualnego (4-5 razy w tygodniu) bez stosowania jakichkolwiek środków antykoncepcyjnych przez co najmniej 12 miesięcy. Szacuje się, że niepłodność to problem około 10-16% osób w wieku rozrodczym. W Polsce boryka się z nią około 1 mln par – w 50% przypadków niemożność zajścia w ciążę wynika z problemów mężczyzny.
Przyczyny niepłodności u mężczyzn
Niepłodność u mężczyzn może mieć różne przyczyny. Zalicza się do nich:
- zaburzenia hormonalne (np. zaburzenia wydzielania lub działania gonadotropin przysadkowych, hormonów steroidowych i tarczycowych),
- choroby, urazy i wady jąder (wrodzone lub nabyte wady anatomiczne jąder, urazy mechaniczne, zapalenie jąder, skręt powrózka nasiennego),
- choroby urazy i wady układu moczowo-płciowego (niedorozwój najądrzy, urazy mechaniczne najądrzy, zapalenia cewki moczowej i nasieniowodów, zapalenie stercza),
- zaburzenia seksualne (brak wzwodu, wytrysk wsteczny, nieprawidłowości budowy prącia uniemożliwiające współżycie płciowe),
- niezdrowy styl życia (palenie papierosów, picie alkoholu, nieprawidłowa dieta, niedobór aktywności fizycznej).
Niepłodność u mężczyzn może być również powikłaniem chorób ogólnoustrojowych, np. układu krążenia, cukrzycy, chorób tarczycy czy przewlekłego zapalenia nerek.
Badania nasienia – metoda diagnostyki niepłodności u mężczyzn
Główną metodą diagnostyki niepłodności u mężczyzn jest tzw. test nasienia (badanie jakości nasienia, spermogram). Polega on na analizie laboratoryjnej dostarczonej przez pacjenta próbki nasienia – ocenia się objętość ejakulatu, liczebność, żywotność i ruchliwość plemników, ich morfologię oraz pH spermy.
Nasienie może zostać pobrane w klinice lub w domu pacjenta – wówczas jednak musi ono zostać dostarczone do laboratorium w ciągu godziny, utrzymując je w temperaturze 20-37°C. Aby badanie nasienia było miarodajne:
- 3-4 dni wcześniej należy powstrzymać się od masturbacji i współżycia,
- 3-4 dni przed badaniem nie wolno spożywać alkoholu,
- nie wolno wykonywać go w trakcie przeziębienia czy infekcji,
- należy poinformować personel o przyjmowanych lekach,
- próbkę nasienia należy oddać do sterylnego pojemnika.
Badanie jakości nasienia uzupełniane jest oczywiście o wywiad lekarski. Jeśli wyniki testu są nieprawidłowe, przeprowadza się badania hormonalne (pomiar stężenia gonadotropin, estradiolu, prolaktyny i testosteronu) oraz USG.
Leczenie niepłodności u mężczyzn
W leczenie niepłodności u mężczyzn zaangażowani bywają lekarze różnych specjalności, m.in. ginekologii endokrynologicznej, urologii czy chirurgii. Niekiedy potrzebne bywa wsparcie dietetyka czy psychologa.
Jeśli przyczyną niepłodności są choroby ogólnoustrojowe, ich wyleczenie lub choćby uregulowanie zwiększa szansę mężczyzny na posiadanie potomstwa. W przypadku wad jąder i układu moczowo-płciowego konieczne mogą być zabiegi chirurgiczne. Różnego rodzaju zaburzenia hormonalne przeważnie leczy się farmakologiczne. Leczenie niepłodności u mężczyzn w wielu przypadkach wymaga również modyfikacji stylu życia – odstawienia papierosów i alkoholu, zmiany diety i aktywności fizycznej. Jeśli metody te nie przynoszą poprawy, wykonać można inseminację domaciczną nasieniem dawcy.
