W poniższych badaniach bardziej szczegółowo omówimy kluczowe kwestie związane z zawieraniem transakcji w formie elektronicznej przez Internet na przykładzie najpopularniejszego rodzaju tego typu transakcji – umowy kupna-sprzedaży.
Transakcje, w szczególności ich główny rodzaj – umowy, pozostają transakcjami niezależnie od tego, czy są dokonywane za pośrednictwem Internetu, czy też nie, są zawierane w formie pisemnego dokumentu na papierze, opieczętowanego podpisem i poświadczonego pieczęcią (jeśli występuje) lub w formie dokumentu elektronicznego podpisanego elektronicznym podpisem cyfrowym. Taki szczególny sposób zawierania dowolnego rodzaju umowy, jak zawieranie umowy przez Internet, generuje jedynie szereg specyficznych, przede wszystkim technicznych cech, ale prawne uregulowanie tych cech następuje w oparciu o podstawowe przepisy o zobowiązaniach.
Na podstawie badań stosunków w Internecie przeprowadzonych przez innych autorów można sformułować następującą listę prawnie istotnych cech stosunków prawnych w takiej sieci:
1) niepewność co do lokalizacji stron, co prowadzi do ewentualnych problemów z obowiązującym prawem, a także z faktyczną realizacją zobowiązań;
2) złożoność identyfikacji uczestników relacji w sieci;
3) zależność relacji między uczestnikami sieci od relacji z dostawcami informacji;
4) elektroniczny charakter obiegu dokumentów w sieci, co wymaga użycia specjalnego oprogramowania i sprzętu.
Kodeks Cywilny Rzeczypospolitej Polskiej ustanawia prawo, a w rzeczywistości obowiązek posługiwania się własnym nazwiskiem obywatela w obrocie cywilnym, co do zasady ustala się, że obywatel nabywa prawa i obowiązki pod własnym nazwiskiem; w przypadkach i w sposób przewidziany prawem może posługiwać się pseudonimem. Prawo nazywa podpis elektroniczny przypadkiem prawnym użycia pseudonimu, w elektronicznym obiegu dokumentów, gdzie wraz z pseudonimem wykorzystywane są prawdziwe dane dowodowe użytkownika.
Ale co z wszechobecną praktyką anonimowych transakcji kupna i sprzedaży, tak rozpowszechnioną w Internecie. Czy wszyscy łamią prawo? Istota transakcji kupna i sprzedaży przez Internet polega na tym, że dla jej ważności nie jest konieczne jednoznaczne wskazanie stron w umowie. W celu realizacji umowy kupna-sprzedaży strony nadal identyfikują się w jakikolwiek sposób: czy to poprzez adres e-mail, pseudonim w programach komunikacyjnych, czy też poprzez rejestrację na stronie internetowej sprzedawcy. Nikt nie odmawia na przykład sprzedaży produktu klientowi w supermarkecie z tego powodu, że klient się nie przedstawił. Z kolei każdy, w tym dziecko, który nie posiada zdolności do czynności prawnych niezbędnej do zawarcia umowy, może użyć komputera do wysłania takiej wiadomości, co jest przyjęciem oferty sprzedawcy.
Dlatego ważne jest ustalenie, kto jest przedmiotem transakcji i czy posiada zdolność transakcyjną. Identyfikacja nie zawsze musi być dokonana imiennie, np. sprzedaż detaliczna zakłada, że kontrahentem jest każda osoba, która złożyła dokument, zeznanie o zapłacie ceny zakupu. Dlatego trudność w identyfikacji strony transakcji nie jest związana z problemem ustalenia, kto jest „po drugiej stronie”, ale z problemem nielegalnego wykorzystania cudzego identyfikatora.
Podstawy prawne zawierania umów w formie elektronicznej
W przypadku większości transakcji dopuszczalna jest prosta forma pisemna, chyba że prawo wyraźnie stanowi inaczej dla określonej kategorii transakcji. Korzystając z Kodeksu Cywilnego przy zawieraniu umowy należy pamiętać o dwóch punktach:
- sposób podpisania umowy przez strony
- tryb (sposób) zawarcia umowy w formie pisemnej.
W związku z powyższym przy zawieraniu umowy w formie elektronicznej należy odpowiedzieć na pytanie – w jaki sposób strony podpiszą dokumenty. Dzięki aplikacji www.umownik.pl, która jest pewnego rodzaju podpisywarką umów, możesz zawrzeć zgodnie z prawem dowolną umowę kupna-sprzedaży lub negocjować warunki sprzedaży produktu lub usługi.
